Viv

Viv

poniedziałek, 9 czerwca 2014

[FILM] Wojownik doskonały, czyli przypadki samuraja w popkulturze [1]

Toshiro Mifune i Tatsuya Nakadai w czasie przerwy
na planie Sanjuro (1962)
Poniższy tekst jest fragmentem mojej pracy magisterskiej, którą kiedyś, dawno temu, zdarzyło mi się napisać. Praca traktowała o mobilności mitu samuraja w popkulturze i jakkolwiek nie jestem z niej do końca zadowolony (bo wiele rzeczy można było ująć inaczej, np. pisząc to dzisiaj większy nacisk położyłbym na kwestie orientalizmu) ale z perspektywy czasu nadal uważam, że nie jest z nią najgorzej... No cóż, może ktoś znajdzie tutaj coś dla siebie, choćby do przedyskutowania potencjalnych nieścisłości.

Póki co wrzucam część pierwszą, jako że całość była ciut długa. Druga część pewnie wkrótce ;]



Samuraj i jego mit

Postać samuraja nie była czymś stałym i jednorodnym, "modelem" niezależnym od wpływu historii; z czasem, wraz z kolejnymi przemianami politycznymi i społecznymi, zmieniały się jego ideały, techniki walki oraz kształt relacji z innymi warstwami społecznymi i możnowładcami. Proces ten, trwający od zaczątków klasy samurajskiej aż po jej koniec w czasie restauracji Meiji, wraz z całym wachlarzem kolejnych przekształceń, jest dobrze zbadany i udokumentowany. Mimo to w popkulturze trudno odnaleźć realizacje, które przedstawiały by japońskich wojowników już to jako porywczych zabijaków, chwytających za broń z powodu przypadkowego dotknięcia się pochew mieczy w czasie przeprawy przez most, już to jako urzędników, parających się czysto biurokratyczną pracą. W większości przedstawień medialnych – obejmujących już nie tylko kino, czy seriale anime, ale również komiksy, gry komputerowe, a nawet muzykę – samuraj jest figurą o rysie bohaterskim: samotnym wędrowcem podążającym ścieżką bushidō, przedkładającym honor nad uczucia i doraźne korzyści, lojalnym wobec swego pana i kompanów, a jednocześnie odważnym mistrzem miecza o niezwykłej sile i umiejętnościach walki, nadczłowiekiem, znacząco wybijającym się ponad tłum[1]. Dlaczego jednak popkultura z taką łatwością zaadaptowała to wyobrażenie, rugując z niego zniekształcające ten pozytywny obraz elementy historyczne (które pozostawiła dla postaci negatywnych) i powielając mocno wyidealizowany wizerunek wojownika?