Panie krytyk, tłumacz się pan!

Wygląda na to, że odradza się nam w kraju tradycja pojedynku. Kiedyś szlachiura jeden z drugim brali się za czuby i naparzali szabelkami. Dzisiaj na ubitej ziemi stają naprzeciw siebie krytycy i twórcy filmowi, a ich orężem są cytaty z miażdżących recenzji.

Krytyka to zawód niewdzięczny - nie dość, że twórcy recenzowanych dzieł niejednokrotnie patrzą na takich z pogardą, to jeszcze widzowie często traktują takowych jak piąte koło u wozu (w najlepszym przypadku). Bądźmy szczerzy - w wielu przypadkach mają rację: za pisanie krytyki zabierają się często osoby zupełnie do tego nieprzygotowane, pozbawione umiejętności pisarskich, z ogromnymi brakami jeśli chodzi o wiedzę z zakresu filmu, literatury, sztuki, popkultury itp. Być może strzelam sobie tym w stopę - sam wszakże pisuję tu i tam teksty o charakterze krytycznym - ale (mam taką nadzieję) nie utraciłem jeszcze pokory w stosunku do swej radosnej twórczości. Pomijając oczywiście fakt, że sam czasem mam ochotę mordować, gdy czytam tzw. "recenzje"...

Ogólnie panuje przekonanie, że krytyk to pasożyt czerpiący przyjemność z "jechania" po filmie, niespełniony twórca, wylewający na innych pokłady żółci. Niekiedy to prawda. Często jednak ów krytyk to człowiek, który zna się na swojej robocie, ma doświadczenie, umiejętności i pasję, nawet jeśli zdarzają mu się wpadki.

No dobra, ale o co tak naprawdę w tym chodzi? Otóż niedawno "hitem" Internetu stała się dyskusja Barbary Białowąs - reżyserki filmu Big Love oraz Michała Walkiewicza, krytyka portalu Filmweb, dotycząca jego recenzji rzeczonego filmu. Zresztą, można się przekonać samemu, cóż było powodem owego starcia:

Dyskusję tę można by skomentować na wiele sposobów, ale osobiście wymiękłem podczas oglądania. Rozumiem, że twórca może się nie zgadzać z oceną - w końcu kto lubi, jak jego pracę krytykują? Problem w tym, że pani Białowąs - mimo twierdzenia, że nie przyszła bronic filmu - pokazała, że Walkiewicz w gruncie rzeczy miał rację. Chwalenie się swoim wykształceniem, absolutny brak pokory, problemy z czytaniem ze zrozumieniem i ignorowanie rzeczowych argumentów - nie wiem, jaki efekt chciała osiągnąć reżyserka, ale po czymś takim nie wróżę wielkiego zainteresowania ze strony widzów. Nie wspominając, że zaczynam się przez to wstydzić, że również jestem kulturoznawcą - filmoznawcą...

Inny wariant obrony spalonego filmu przyjął Piotr Czaja, scenarzysta filmu Kac Wawa. Wariant o tyle gorszy, że brakowało mu choćby cienia płynności wywodu (wyglądał jak znerwicowany uczniak) a za przeciwnika dano mu Tomasza Raczka. Przywołana w pewnym momencie analogia z walką Kliczko - Adamek okazała się nad wyraz celna - Czaja przypominał worek treningowy, w który Raczek bił z precyzją maszyny:

I po raz kolejny brak argumentów, utopiony w nieskładnej paplaninie, przegrał w starciu z rzeczowym tonem krytyka. Być może gdyby rozmówca okazał się nieco bardziej ogarnięty (opowieści o tym, że to historia oparta na faktach, aktorzy nie zagrali nic złego, a tak w ogóle to twórcy są źli, bo wywalili mnóstwo najśmieszniejszych dialogów zakrawały na kpinę) rozmowa nie byłaby tak żenująca, no ale cóż...

W starciu "polscy twórcy filmowi" vs. "polska krytyka filmowa" wynik póki co wynosi 2:0. Przed nami jednak premiera odświeżonego Hansa Klossa więc kto wie? Może zobaczymy kolejne starcie?

Swoją drogą, biorąc pod uwagę, że w rzeczowej dyskusji twórcy zbierają baty, może powinni rozważyć wariant "na Uwe Bolla"? Niewątpliwie zrobili by sobie tym zdecydowanie lepsza reklamę...

(dla przypomnienia - Uwe wyzwał na pojedynek bokserski czwórkę recenzentów, którzy zjechali jego film. Więcej - miał na tyle jaj, że doprowadził do tej walki. I nie ma co kryć, dał facetom ostro popalić...)